5+1 Βιβλία για το Πολυτεχνείο για ενήλικες & παιδιά

2022-11-16

Στις 17 Νοεμβρίου 1973, πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη και πιο δυναμική εκδήλωση αντίδρασης στο καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών. Ήταν η κορύφωση μίας εξέγερσης νέων και μεγαλύτερων υπέρ της δημοκρατίας. Η ιστορία "πέρασε" στις σελίδες των βιβλίων είτε αυτά απευθύνονταν σε μεγάλους είτε σε μικρούς. Τα παρακάτω, διηγούνται τα γεγονότα εκείνης της περιόδου:

1. Όλη νύχτα εδώ: Μια προφορική ιστορία της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου

To βιβλίο αυτό είναι μια συλλογή ατομικών βιωματικών αφηγήσεων με θέμα την Εξέγερση του Πολυτεχνείου (14-18 Νοεμβρίου 1973). Αποτελείται από ογδόντα τέσσερα απομαγνητοφωνημένα κείμενα προφορικών μαρτυριών-συνεντεύξεων με ισάριθμους αφηγητές, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από τα τέλη του 2010 έως και το φθινόπωρο του 2020. Πρόκειται για μια συστηματική μελέτη προφορικής ιστορίας με βάση επάλληλα κριτήρια αντιπροσωπευτικότητας όσον αφορά τη συμμετοχή στα γεγονότα, που τη συναπαρτίζουν μαρτυρίες από γυναίκες και άντρες, φοιτήτριες και φοιτητές, συνδικαλιστές του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, μέλη παράνομων οργανώσεων, μαθητές, εργάτες, διαδηλωτές που τραυματίστηκαν από σφαίρες, αυτόπτες μάρτυρες και στρατιωτικούς. Βασικός στόχος του βιβλίου είναι να αποτελέσει ένα σώμα πληροφοριών, που θα καλύψει ορισμένα από τα κενά της έρευνας γύρω από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, και παράλληλα να συμβάλει στη διατήρηση της μνήμης ενός από τα πιο εμβληματικά γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, το οποίο συνεχίζει να είναι αντικείμενο έντονων φορτίσεων αλλά και να υπόκειται σε διάφορες στρεβλώσεις και ποικίλες αναθεωρήσεις.

2. Η πρώτη μου ιστορία: Η εξέγερση του Πολυτεχνείου

Οι περιπέτειες της εξέγερσης του Πλυτεχνείου με χαριτωμένα και απλά στιχάκια , από τον Φίλιππο Μανδηλαρά, για να εντυπώνονται εύκολα στη μνήμη των παιδιών:Στο Πολυτεχνείο αποφάσισε να κλειστεί,
απαγορεύσεις, φύλακές να μην τις φοβηθεί.
Γιατί το γνωρίζει πως πάλευε για την ελευθερία,
στον τόπο μας για να ξανάρθει η δημοκρατίαΜια χιουμοριστική και πολύχρωμη εικονογράφηση από τη Ναταλία Καπατσούλια
...και τις απαραίτητες πληροφορίες στο τέλος του βιβλίου για την κατανόηση των γεγονότων που ιστορούνται. 

3. 2651 ημέρες δικτατορίας. 21 Απριλίου 1967-24 Ιουλίου 1974

Η δικτατορία κράτησε 2651 ηµέρες!
Το βιβλίο αρχίζει την 21η Απριλίου 1967 που η συγγραφέας πήγαινε στη Β΄ Γυµνασίου και τελειώνει στις 24 Ιουλίου 1974 που έπεσε η χούντα και είχε πλέον ενηλικιωθεί. Είναι ένα βιβλίο αναµνήσεων από τη ζωή των νέων εκείνα τα χρόνια, δικών της αναµνήσεων, των συµµαθητών και των µετέπειτα φίλων της. Είναι για όλα εκείνα που σηµάδεψαν τους νέους και τους άλλαξαν, τις καθηµερινές εµπειρίες, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και τα διεθνή γεγονότα της κάθε χρονιάς που τους επηρέασαν. 

4. Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974

Το βιβλίο φωτίζει μερικά από τα πλέον πολυσυζητημένα ερωτήματα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας: την ανατροπή του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη, τον ρόλο σημαντικών παραγόντων της εποχής, όπως του Αριστοτέλη Ωνάση, την ανακάλυψη πετρελαίων στο Αιγαίο, το πώς άρχισε η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1974, με άγνωστα παρασκήνια, το αν και ποιος έδωσε διαβεβαιώσεις στον Ιωαννίδη πριν από το μοιραίο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ερευνά ακόμα πώς αντιμετώπιζαν οι Αμερικανοί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς και ποιες ήταν οι προβλέψεις τους για τον ρόλο που θα έπαιζαν στη μελλοντική ιστορία του τόπου.
Θα «ακούσετε» -για πρώτη φορά- τις φωνές του Δημητρίου Ιωαννίδη και του αρχηγού Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγού Γρηγορίου Μπονάνου στο Πολεμικό Συμβούλιο της 20ής Ιουλίου 1974. Ήταν στιγμές χάους, απελπισίας. Πρόκειται για μια συγκλονιστική αποτύπωση της ανεπάρκειας όσων διαχειρίζονταν τις τύχες του έθνους εκείνη τη στιγμή. Τα 38 λεπτά αυτού του Πολεμικού Συμβουλίου αποτελούν ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για την κατανόηση των γεγονότων.
Στο βιβλίο υπάρχει εκτενές Παράρτημα, με σπάνιο υλικό. Σε αυτό περιλαμβάνονται αναλυτικό χρονολόγιο της εποχής, βιογραφικά σημειώματα των προσώπων που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο, καθώς και αναλυτική βιβλιογραφία.

5. 1974. Μεταπολίτευση

Το 1974 σηματοδότησε το τέλος μιας ολόκληρης εποχής και την απαρχή μιας εντελώς νέας. Ο μεταβατικός χαρακτήρας του αποτυπώθηκε με τον πιο γλαφυρό τρόπο στις αντιφάσεις του. Ήταν ταυτόχρονα annus horribilis και annus mirabilis. Ολέθριο, διότι το πρώτο μισό του σημαδεύτηκε από την πιο σκοτεινή εκδοχή του δικτατορικού καθεστώτος που προκάλεσε την ανεπανόρθωτη εθνική συμφορά στην Κύπρο, η οποία με τη σειρά της οδήγησε στην κατάρρευσή του. Καταπληκτικό, διότι πάνω στα ερείπια της χούντας ανοικοδομήθηκε με σχεδόν απίστευτη ταχύτητα και οπωσδήποτε με αξιοθαύμαστη αποτελεσματικότητα η πιο επιτυχημένη εκδοχή ομαλής δημοκρατικής ζωής στο ελληνικό κράτος. Διευθετήθηκε με τρόπο αδιαμφισβήτητο και κατά συνέπεια οριστικό το χρονίζον πολιτειακό ζήτημα. Επιπλέον, τέθηκαν ξανά οι βάσεις για την ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας, στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Το 1974 υπήρξε καθοριστικό και σε ένα άλλο επίπεδο. Εκείνο της διαμόρφωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Σχεδόν όλες οι αξιώσεις που εγείρει μέχρι σήμερα η Τουρκία έναντι της Ελλάδας έχουν τη ρίζα τους στο μεταίχμιο μεταξύ του 1973 και του 1974. Η τομή του 1974 αποτυπώθηκε εύγλωττα ακόμα και στην καθημερινή γλώσσα, στην οποία η διαίρεση «πριν από το 1974» και «μετά το 1974» έγινε σημείο αναφοράς, μέχρι και σήμερα. 

6. "Μαρτυρία από το ματωμένο φοιτητικό κίνημα (1967-1974)"

Η επανέκδοση του παρόντος έργου έχει ως στόχο, πέραν από την ιστορικότητα των γεγονότων, να μοιρασθεί τα προτάγματα και τα συναισθήματα των νέων εκείνης της εποχής με τη σημερινή γενιά των «μασκοφόρων» και του ψηφιακού κόσμου. Ο ιστορικός θα τοποθετήσει εκείνα τα γεγονότα στο μεγάλο λεύκωμα της ελληνικής ιστορίας. Γι' αυτό ο αφηγητής δεν υποκύπτει στον πειρασμό να σχολιάσει την επικαιρότητα, σχετικά με τις αντιλήψεις για τα μηνύματα του Πολυτεχνείου. Θέλει μονάχα ο αναγνώστης να συναισθανθεί τ' ακούσματα εκείνης της εποχής, μέσ' από των νέων την ορμή και τον αγώνα. Με τα νοήματα του χθες να δώσει νέο περιεχόμενο στις λέξεις: «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία». Τα μηνύματα εκείνης της γενιάς παραμένουν επίκαιρα. Η ματιά τους βλέπει σταθερά στο μέλλον. Ο δρόμος για την κατάκτηση και διατήρηση των μηνυμάτων δεν είναι ανθόσπαρτος. Είναι δρόμος δύσκολος, αλλά δυνατός. Χρειάζεται μόνο οι σκέψεις να γίνονται πράξεις.