Γράφει η Σοφία Καρούνη

Τα ταξίδια, η επίσκεψη σε ένα μουσείο, κατά την αναζήτηση της γνώσης και του συναισθήματος, μπορεί να προκαλέσουν ψυχική δυσφορία. 

Η ψυχίατρος Graziella Magherini περιέγραψε, σε τουρίστες που επισκέπτονταν τη Φλωρεντία, οξείες κρίσεις που περιλάμβαναν διαταραχές της σκέψης, καθώς και κρίσεις άγχους. Oνόμασε αυτό το φαινόμενο Σύνδρομο Stendhal (SS), θυμούμενη την εμπειρία του συγγραφέα του 19ου αι., Stendhal,  όταν επισκέφθηκε τη Βασιλική της Santa Croce στη Φλωρεντία.

Το Σύνδρομο Σταντάλ ή hyperkulturemia ή Σύνδρομο της Φλωρεντίας πρόκειται για ένα ψυχοσωματικό σύνδρομο, που τα συμπτώματά του συνοψίζονται στα εξής: ταχυκαρδία, ζάλη, λιποθυμία, σύγχυση, ακόμη και παραισθήσεις, όταν ένα άτομο εκτίθεται στην τέχνη, και κυρίως όταν η τέχνη είναι ιδιαίτερα όμορφη ή όταν υπάρχουν πολλά έργα τέχνης εκτεθειμένα σε έναν ενιαίο χώρο. Το ίδιο σύνδρομο μπορεί να εμφανιστεί και κατά την επίσκεψή μας σε κάποιο φυσικό τοπίο απέραντης ομορφιάς. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την ένταση της εμπειρίας!

Η Δρ. Magherini είχε προσπαθήσει να εξηγήσει το φαινόμενο λέγοντας πως ορισμένοι.ες άνδρες και γυναίκες είναι επιρρεπείς στην παρουσία μεγάλου όγκου τέχνης, ειδικά όταν είναι μακριά από το σπίτι τους. 

Η ψυχίατρος ανέφερε ότι είχε ακούσει για ένα παρόμοιο φαινόμενο στην Ιερουσαλήμ, πόλη τεράστιας θρησκευτικής σημασίας, και στη Ραβέννα, μια επίσης καλλιτεχνικά πλούσια ιταλική πόλη. Αλλά το πρόβλημα, είναι έντονο στη Φλωρεντία, μια πόλη που φιλοξενεί αμύθητους θησαυρούς τέχνης μεγάλων δασκάλων.

Το 2005, ο Edson Amâncio, ένας Βραζιλιάνος νευροχειρουργός, δημοσίευσε μια εργασία στην οποία υποστήριζε ότι υπήρχαν ενδείξεις ότι ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι υπέφερε από το σύνδρομο Σταντάλ, ιδίως όταν είδε το αριστούργημα του Χανς Χόλμπαϊν, "Νεκρός Χριστός". Σε ένα τεύχος του British Journal of General Practice (2010), ο Dr. Iain Bamforth υποστήριξε ότι ο Marcel Proust έπασχε επίσης από το Σύνδρομο και πρότεινε επίσης ότι οι ψυχολόγοι Sigmund Freud και Carl Jung έγραψαν αμφότεροι για εμπειρίες που υποδηλώνουν το σύνδρομο Stendhal. Παρά τις εκατοντάδες τεκμηριωμένες περιπτώσεις, το σύνδρομο δεν έχει συμπεριληφθεί έως σήμερα στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας. Σύμφωνα με άρθρο της Daily Telegraph, μια ομάδα στην Ιταλία εξετάζει επί του παρόντος το φαινόμενο συστηματικότερα, μετρώντας τις αντιδράσεις των τουριστών (καρδιακός ρυθμός, αρτηριακή πίεση, ρυθμός αναπνοής κ.λπ.) καθώς βλέπουν τα έργα τέχνης στο εσωτερικό του Palazzo Medici Riccardi στη Φλωρεντία.

Ωστόσο, αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να μας τρομάζει ή να μας αποτρέπει από το να απολαύσουμε την τέχνη. Τα ερεθίσματα που μπορεί να μας προσφέρει η τέχνη είναι πολλά και διαφορετικά. Κι έτσι, θα πρέπει να γνωρίσουμε και αυτή την πτυχή που ενδεχομένως να μην μας είναι τόσο γνωστή.