Ο πρώτος ψηφιακός άτλαντας αρχαίων κλιβάνων στην Ελλάδα

Με σκοπό να βοηθήσει την αρχαιολογική έρευνα στην Ελλάδα, δημιουργήθηκε ο πρώτος ψηφιακός άτλαντας αρχαίων κλιβάνων, στους οποίους γινόταν η όπτηση (το «ψήσιμο») των κεραμικών της αρχαιότητας.

Επικεφαλής του εν λόγω προγράμματος είναι η Δρ. Ελένη Χασάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας στις ΗΠΑ. Το εγχείρημα έγινε με αφορμή τη διδακτορική διατριβή της και όπως δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο ειδήσεων: «Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να διαμορφώσουμε μία σύγχρονη και ενημερωμένη βάση δεδομένων, εύκολα προσβάσιμη, η οποία θα χρησιμοποιείται ως εργαλείο έρευνας από τους αρχαιολόγους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, από τους ερευνητές που ζουν ή εργάζονται στην Ελλάδα αλλά και από φοιτητές που καταπιάνονται με το θέμα της αρχαίας ελληνικής πυροτεχνολογίας».

«Ο κλίβανος ως δομή όπτησης των κεραμικών τεχνέργων διαδραμάτισε εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην κεραμική διαδικασία... Μαγειρικά σκεύη, αποθηκευτικά αγγεία, κεραμίδια, αγωγοί, τούβλα αλλά και αντικείμενα λατρείας όπως τα ειδώλια, ακόμα και παιδικά παιχνίδια, αποτελούν μερικά μόνο από τα πήλινα αντικείμενα που εντοπίζουμε σε όλες τις ανασκαφικές έρευνες ανεξαρτήτου περιόδου. Η όπτηση όλων αυτών έπρεπε να είναι επιτυχής διότι σε αντίθετο αποτέλεσμα όλη η εργασία του κεραμέα, δηλαδή η συλλογή της αργίλου, ο καθαρισμός της, η διαμόρφωση του αντικειμένου και τέλος, η όπτησή του, πήγαινε εντελώς χαμένη», σημείωσε η κα Χασάκη.

Οι ερευνητές έχουν, ακόμα, την ευκαιρία να προσθέσουν νέα στοιχεία σε σχέση με τα δικά τους ευρήματα. Η επικεφαλής του προγράμματος αναφέρει πως: «Το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει ήδη και προχωρά με την αγαστή συνεργασία του συναδέλφου αρχαιολόγου δρ. Κωνσταντίνου Ράπτη, ο οποίος έχει παρουσιάσει τους κλιβάνους της ύστερης αρχαιότητας και των βυζαντινών χρόνων σε σημαντικές δημοσιεύσεις».

600 δομές όπτησης (κλίβανοι) έχουν καταγραφεί στο πρόγραμμα μέχρι τώρα, καλύπτοντας ένα χρονολογικό φάσμα 5.000 ετών. Κάθε ενδιαφερόμενος που επιθυμεί να αναζητήσει στοιχεία για τα εν λόγω τεχνέργα, μπορεί να καταχωρήσει στη μηχανή αναζήτησης της βάσης δεδομένων μέχρι τέσσερα βασικά κριτήρια: χρονολογική περίοδος, γεωγραφική θέση, τύπος και διαστάσεις δομής.

«Ο κάθε ερευνητής, με μία απλή και δωρεάν εγγραφή, μπορεί να κάνει χρήση όλων των δεδομένων. Εδώ θα πρέπει να τονίσω ότι στη διαδικασία εγγραφής έχουμε προσθέσει το ερώτημα για ποιο λόγο χρησιμοποιεί τη βάση ο κάθε ενδιαφερόμενος, διότι πιστεύουμε ότι μέσα από τις απαντήσεις θα μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τη χρησιμότητά της και σίγουρα να δεχτούμε προτάσεις-ιδέες επέκτασής της, ώστε να καταστεί επιπλέον χρήσιμη για την ερευνητική κοινότητα», συμπλήρωσε η κα Χασάκη.

Από τη μεριά του, ο Δρ. Κωνσταντίνος Ράπτης σημείωσε πως: «Έλληνες μελετητές της αρχαίας και μεσαιωνικής τεχνολογίας ξεκίνησαν να τον χρησιμοποιούν ως ερευνητικό εργαλείο για τη μελέτη των κεραμικών κλιβάνων του ελλαδικού χώρου σε διάφορες χρονικές περιόδους, αναζητώντας με ευκολία αρχαιολογικά παράλληλα των κλιβάνων που μελετούν» και δήλωσε ότι το πρόγραμμα θα παρουσιαστεί και στο Διεθνές Συνέδριο για τη Μελέτη της Μεσαιωνικής Κεραμικής της Μεσογείου AIECM3, που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2018.

Πηγή: https://www.ert.gr