Η Θεία Φανέρωση (Θεοφάνεια) στην τέχνη

2022-01-06
Η Βάπτιση του Χριστού, Μανουήλ Πανσέληνος,  π. 1290, Άγιov Όρος
Η Βάπτιση του Χριστού, Μανουήλ Πανσέληνος, π. 1290, Άγιov Όρος

Στην Ελλάδα, κατά τα Θεοφάνεια (Θεία Φανέρωση) ή τα Φώτα, εορτάζεται η βάπτιση του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή και η εμφάνιση της Αγίας Τριάδας. Κατά τον εορτασμό τους, ο ιερέας αγιάζει τα ύδατα (θάλασσας, λιμνών, ποταμού) και ρίχνει στο νερό τον Σταυρό, τον οποίο προσπαθούν να πιάσουν νέοι κολυμπώντας. Όποιος καταφέρει να τον ανασύρει πρώτος θα είναι τυχερός για όλη τη χρονιά. Ο ιερέας τον ευλογεί και αφήνει ένα λευκό περιστέρι να πετάξει στον ουρανό, ως σύμβολο του Αγίου Πνεύματος. 

Η Θεία Φανέρωση έχει αποτυπωθεί πολλές φορές τόσο στη βυζαντινή όσο και στη δυτική τέχνη, παρέχοντάς μας σήμερα μια πληθώρα εντυπωσιακών έργων. Στις παραστάσεις της Βαπτίσεως, δεσπόζει η μορφή του Χριστού. Τοποθετημένος στο κέντρο της σύνθεσης, συνήθως, βρίσκεται μέσα στον ποταμό, με στάση κατά μέτωπο προς το θεατή ή στρεφόμενος προς τον Πρόδρομο. Ορισμένα από τα έργα αυτά, μπορείτε να τα ανακαλύψετε παρακάτω: 

Η Βάπτιση του Χριστού. Ψηφιδωτό από τη Μονή Παμμακαρίστου στην Κωνσταντινούπολη
Η Βάπτιση του Χριστού. Ψηφιδωτό από τη Μονή Παμμακαρίστου στην Κωνσταντινούπολη
Η Βάπτιση του Χριστού, 15ος αι., Städel Museum, Frankfurt
Η Βάπτιση του Χριστού, 15ος αι., Städel Museum, Frankfurt
Η Βάπτιση του Χριστού,  Andrea del Verrocchio,  Leonardo da Vinci, 1470-1475, Uffizi Gallery
Η Βάπτιση του Χριστού, Andrea del Verrocchio, Leonardo da Vinci, 1470-1475, Uffizi Gallery
Η Βάπτιση του Χριστού,  Piero della Francesca, 1448,  National Gallery, London
Η Βάπτιση του Χριστού, Piero della Francesca, 1448, National Gallery, London
Η Βάπτιση του Χριστού, Giovanni Baronzio, 1335, National Gallery of Art, Washington DC
Η Βάπτιση του Χριστού, Giovanni Baronzio, 1335, National Gallery of Art, Washington DC
Η Βάπτιση του Ιησού, Tintoretto, 1580, Church of San SIlvestro, Venice
Η Βάπτιση του Ιησού, Tintoretto, 1580, Church of San SIlvestro, Venice