Γράφει η Μαίρη Μικάβα

Το έργο του Ν. Κουνελάκη , αποτελεί το πρώτο δείγμα ουμανιστικού αλληγορικού πίνακα στην νεοελληνική τέχνη. Φιλοτεχνήθηκε από τον ίδιο το 1864 ενώ ολοκληρώθηκε μόλις 1 χρόνο αργότερα. Δωρίσθηκε στην Πινακοθήκη από το Πολυτεχνείο Αθηνών.

Στο οικογενειακό αυτό πορτρέτο κρύβεται μια αλληγορία. Ο ζωγράφος ζούσε στη Φλωρεντία, όπου ήταν ακόμη ζωντανός ο απόηχος μιας φιλολογικής συζήτησης γύρω από το θέμα της ισοτιμίας των Καλών και Ελευθέρων Τεχνών: Ήταν οι Καλές Τέχνες (η ζωγραφική, η γλυπτική, η αρχιτεκτονική) ισότιμες με τις ευγενείς Ελεύθερες Τέχνες; Ο ζωγράφος δίνει την απάντησή του με αυτό τον πίνακα, βάζοντας να συγκατοικήσουν οι Καλές με τις Ελεύθερες Τέχνες.

Ο ίδιος ο ζωγράφος είναι το σύμβολο της τέχνης της ζωγραφικής, ο τρούλος της καθεδρικής της Φλωρεντίας, που βλέπουμε να ζωγραφίζει πάνω στον πίνακα, παραπέμπει στην αρχιτεκτονική, ενώ βεβαίως θυμίζει και τον τόπο που κατοικούσε ο ζωγράφος. Η προτομή μιας αρχαίας Μούσας που βλέπουμε αριστερά εκφράζει τη γλυπτική.

Στον πίνακα, η σύζυγος του Ζωή Καμπάνη, εικονίζεται ως προσωποποίηση της Μουσικής, όπως φαίνεται από το τετράδιο με το πεντάγραμμο όπου σημειώνει νότες, ενώ η μητέρα της, Ευφημία Καμπάνη, προσωποποιεί την Ποίηση αφού κρατάει το χαρακτηριστικό βιβλιαράκι ποίησης.

Ο Ν. Κουνελάκης ένιωσε την ανάγκη να δώσει μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα, ίσως πρώτα στον ίδιο του τον εαυτό, διότι επί πολλούς αιώνες, από την εποχή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη μέχρι την Αναγέννηση, ο διαχωρισμός των τεχνών γινόταν με βάση την ικανοποίηση πνευματικών ή υλικών αναγκών. Ζωγράφοι, γλύπτες και αρχιτέκτονες θεωρούνταν τεχνίτες και οι δραστηριότητές τους δεν ήταν πνευματικές κάτι με το οποίο φαίνεται πως διαφωνούσε.

Οι καλλιτέχνες (όπως και οι φιλόσοφοι) χρησιμοποιούσαν τις αλληγορίες στην τέχνη τους ώστε να δώσουν επεξηγηματική εικόνα σε μία έννοια ή ιδέα για να μπορέσει αυτή η έννοια ή ιδέα να γίνει αντιληπτή από το ευρύ κοινό.

Η πιο γνωστή φιλοσοφική αλληγορία είναι αυτή του Πλάτωνα («Η Αλληγορία του Σπηλαίου) ενώ στην τέχνη ο πίνακας του Sandro Botticelli («Primavera»).