Σήμερα που γιορτάζουν οι ερωτευμένοι και οι ερωτευμένες, δεν θα μπορούσαμε να επιλέξουμε άλλο θέμα για να σας παρουσιάσουμε, πέραν του ίδιου του Έρωτα!

Ο Έρωτας θεωρείται ο θεός της αγάπης. Η προσωπικότητά του άλλαξε από τα αρχαϊκά χρόνια ως την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή. Στις πρώιμες Θεογονίες, ο Έρωτας θεωρείται ως ένας θεός που γεννήθηκε την ίδια εποχή με τη Γη, βγαίνοντας απευθείας από το αρχικό Χάος. Ακόμη μια εκδοχή είναι αυτή που παρουσιάζει τον Έρωτα να γεννιέται από το αρχέγονο Αυγό, που γέννησε η Νύχτα. Το βασικό στοιχείο, όμως, ανεξαρτήτως εποχής, είναι ότι ο Έρωτας θα παραμείνει μια κυρίαρχη δύναμη του Κόσμου. Διάφοροι μύθοι επινοήθηκαν, που του έδιναν διαφορετικές γενεαλογίες, για παράδειγμα να είναι γιός της Ίριδας, του Ερμή και της χθόνιας Άρτεμης ή του Ηρακλή και της Αφροδίτης. Με το πέρασμα του χρόνου και υπό την επίδραση των ποιητών, ο θεός Έρωτας πήρε την παραδοσιακή του φυσιογνωμία. Τον παρουσιάζουν ως ένα παιδί, συχνά φτερωτό, αλλά και χωρίς φτερά, που του αρέσει να φέρνει ταραχή στις καρδιές, πυρπολώντας τες με το δαυλό του ή στοχεύοντάς τες με το βέλος του. 

Ένας από τους διασημότερους μύθους, στους οποίους ο Έρωτας έχει κεντρικό ρόλο, είναι η περιπέτεια της Ψυχής. Η Ψυχή υπήρξε κόρη βασιλιά και είχε άλλες δύο αδερφές. Και οι τρεις κοπέλες ήταν πολύ όμορφες, αλλά η ομορφιά της Ψυχής ήταν κάτι παραπάνω από ανθρώπινη. Κόσμος συνέρρεε για να τη θαυμάσει, αλλά κανείς δεν ήθελε να την παντρευτεί γιατί η ομορφιά της φόβιζε τους μνηστήρες. Ο πατέρας της, απελπισμένος μήπως δεν παντρευτεί ποτέ η κόρη του, ρώτησε το μαντείο τι να κάνει και εκείνο απάντησε πως θα έπρεπε να τη στολίσουν σαν νύφη, να την εκθέσουν σε ένα βράχο, όπου θα ερχόταν ένας τέρας να την κάνει δική του. Και αυτό έκαναν οι γονείς της. Στόλισαν τη νεαρή κοπέλα σαν νύφη και με νεκρώσιμη πομπή την οδήγησαν στην κορυφή του βουνού, που είχε υποδείξει το μαντείο. Στη συνέχεια, αποχώρησαν και άφησαν την Ψυχή μόνη της. Η κοπέλα μέσα στη μοναξιά της, ένιωσε ξαφνικά τον άνεμο να τη σηκώνει ψηλά και να την παρασύρει στους αιθέρες. Όταν έφτασε μέσα σε μια κοιλάδα και πήγε να σταθεί πάνω στο τρυφερό γρασίδι, ο άνεμος απαλά τη συγκράτησε. Εκεί η Ψυχή, εξαντλημένη, αποκοιμήθηκε βαθιά. Όταν ξύπνησε, βρέθηκε μέσα στον κήπο ενός μεγαλόπρεπου παλατιού, που ήταν όλο από χρυσάφι και μάρμαρο. Το βράδυ η Ψυχή αισθάνθηκε κοντά της μια παρουσία. Ήταν ο σύζυγος για τον οποίο είχε μιλήσει το μαντείο. Η Ψυχή δεν μπόρεσε να τον αντικρίσει, αλλά από τα λίγα που μπορούσε να καταλάβει, δεν της φάνηκε και τόσο τερατώδης όσο φοβόταν. Ο άντρας της δεν της είπε ποιος ήταν και την προειδοποίησε πως ήταν αδύνατο να τον δει ενώ η τιμωρία της για αυτό θα ήταν να τον χάσει για πάντα. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε για μερικές εβδομάδες. Η Ψυχή ήταν πολύ ευτυχισμένη, όμως, κάποια στιγμή νοστάλγησε το σπίτι της, τον πατέρα και τη μητέρα της. Ζήτησε από τον σύζυγό της να πάει να τους δει για λίγο και τελικά, κατάφερε να το κάνει. 

Γυρίζοντας στο σπίτι της, οι αγαπημένοι της ετοίμασαν μια μεγάλη γιορτή για την επιστροφή της. Οι αδερφές της, βλέποντας την Ψυχή τόσο ευτυχισμένη, ζήλεψαν και σοφίστηκαν να της βάλουν αμφιβολίες. Έφτασαν στο σημείο να την κάνουν να ομολογήσει πως δεν έχει δει ποτέ τον σύζυγό της. Στο τέλος την έπεισαν να κρύψει τη νύχτα μια λάμπα και με το φως της, ενώ εκείνος θα κοιμόταν, να δει την όψη αυτού που αγαπούσε. Η Ψυχή γύρισε στο παλάτι της και έκανε ακριβώς αυτό που της είπαν οι αδερφές της. Όμως, όπως τον κοιτούσε συγκινημένη και με τρεμάμενα χέρια, έπεσε πάνω του μια σταγόνα καυτό λάδι. Ο Έρωτας ξύπνησε εκείνη τη στιγμή και έφυγε αμέσως, όπως την είχε προειδοποιήσει από την αρχή. 

Χωρίς την προστασία του Έρωτα, η Ψυχή περιπλανιόταν στον κόσμο, όπου εξαιτίας της ομορφιάς της, την κατέτρεχε η οργή της θεάς Αφροδίτης. Η θεά την πήρε και την έκλεισε στο παλάτι της, όπου εκεί τη βασάνιζε διαρκώς. Ένα από τα βασανιστήρια ήταν να κατέβει στον Κάτω Κόσμο και να πάρει το φιαλίδιο με το νερό της Νιότης. Της είχαν απαγορεύσει, όμως, να το ανοίξει. Στο δρόμο της επιστροφής, η Ψυχή άνοιξε τελικά το απαγορευμένο φιαλίδιο και αμέσως έπεσε σε βαθύ ύπνο. 

Ο Έρωτας δεν μπορούσε να την ξεχάσει. Όταν την είδε να κοιμάται, την ξύπνησε με τα βέλη του και ανεβαίνοντας στον Όλυμπο ζήτησε από τον Δία την άδεια να την παντρευτεί. Ο Δίας συμφώνησε και η Ψυχή συμφιλιώθηκε με την Αφροδίτη.   

Αυτός ο μύθος έχει εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες ανά τον κόσμο. Ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα τέχνης με την απεικόνιση του Έρωτα και της Ψυχής, είναι τα παρακάτω. Απολαύστε τα!

Σοφία Καρούνη

Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος

Υπ. Διδάκτωρ Μουσειολογίας