Έκθεμα της Ημέρας: Αυτοπροσωπογραφία του Albrecht Dürer

2022-03-11
Albrecht Dürer, Self-Portrait , 1500, oil on board, Alte Pinakothek
Albrecht Dürer, Self-Portrait , 1500, oil on board, Alte Pinakothek

Η τρίτη και τελευταία αυτοπροσωπογραφία του Γερμανού καλλιτέχνη Albrecht Dürer, που χρονολογείται στο 1500, αποτελεί ένα έργο που "μπερδεύει" λίγο το κοινό, αφού με την πρώτη ματιά αναγνωρίζουν το πρόσωπο του Χριστού. Και με το δίκιο τους! Το γιατί συμβαίνει αυτό θα το δούμε αμέσως.

Ο  Dürer μας πληροφορεί με την επιγραφή στα δεξιά του πίνακα ότι φιλοτέχνησε το συγκεκριμένο έργο σε ηλικία 28 ετών ("ALBERTUS DURERUS NORICUS IPSUM ME PROPRIIS SIC EFFIN GEBAM COLORIBUS AETATIS ANNO XXVIII"). Ο ζωγράφος επέλεξε σε αυτό το έργο να εγκαταλείψει τη στάση των τριών τετάρτων και να υιοθετήσει την απόλυτη μετωπικότητα. Η συμμετρία του προσώπου του ζωγράφου ακολουθεί το πρότυπο της μορφής του Χριστού, όπως αποδίδεται στη βυζαντινή τέχνη. Το πρόσωπό του θυμίζει την κλασική μορφή του Ιησού ενώ το δεξί χέρι του που ακουμπά τη γούνα του πανωφοριού, θυμίζει το χέρι του Χριστού που ευλογεί. Ωστόσο, η συγκεκριμένη αυτοπροσωπογραφία δε θα πρέπει να εκληφθεί ως βλασφημία. Είναι πιο πιθανό ότι το εν λόγω έργο έγινε αποδεκτό και κατανοητό από τους συγχρόνους του ως μέρος της παράδοσης της «Μίμησης του Χριστού» - δηλαδή της πρακτικής του να ακολουθείται το παράδειγμα του Ιησού ως μέρος μιας ευσεβούς χριστιανικής ζωής.

Πρόκειται για την τελευταία από τις επίσημες αυτοπροσωπογραφίες του καλλιτέχνη καθώς αργότερα, απεικόνιζε τον εαυτό του μόνο ανάμεσα στα πρόσωπα των έργων του. Μετά τον θάνατο του  Dürer, η αυτοπροσωπογραφία διατηρήθηκε, μαζί με άλλα έργα του, στο Δημαρχείο της Νυρεμβέργης, όπου και φυλασσόταν με απόλυτη ασφάλεια. Στις αρχές του 19ου αιώνα, το έργο κατέληξε στις βαυαρικές βασιλικές συλλογές. Σήμερα, το έργο βρίσκεται στην Alte Pinakothek του Μονάχου.