Ως πραγματικό και συμβολικό όριο του οικισμού λειτουργούν οι
δύο παλιές εκκλησίες της περιοχής, ο Άγιος Γεώργιος του Βράχου στην ανατολική
πλευρά και ο Άγιος Συμεών στη δυτική πλευρά των Αναφιώτικων: αναστηλώνονται,
αποκτούν καμπαναριό και ασημένια αφιερώματα με απεικονίσεις μικρών σπιτιών. Το
νεοκλασικό χαρακτήρα της η γειτονιά τον βρίσκει στον Άγιο Συμεών, στον οποίο
έχει μεταφερθεί αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της
Καλαμιώτισσας από μονή της Ανάφης.
Τα Αναφιώτικα συντηρούν μνήμες,
σημασίες, συναισθήματα και κτίσματα υπενθυμίζοντας τις πολλαπλές ερμηνείες και
σημασίες του χώρου του Ιερού Βράχου: κτίσματα, λιτά και ομοιόμορφα, χωρισμένα
από στενά πλακόστρωτα σοκάκια και σκαλοπάτια, άλλοτε ενωμένα το ένα με το άλλο
με μεσοτοιχίες, έδιναν και δίνουν ως σήμερα την αίσθηση ότι οι κάτοικοί τους
δεν συνοικούν απλώς αλλά συγκατοικούν.
Σε αυτόν τον
χώρο, τον πραγματικό, τον χειροπιαστό, τον ιδιαίτερο, καθημερινά κινούνται
σκέφτονται και ζουν οι εναπομείναντες λιγοστοί «Αναφιώτες», συμβάλλοντας
αποφασιστικά στην ξεχωριστή και ιδιαίτερη φυσιογνωμία που χαρακτηρίζει τον
οικισμό. Εκεί όπου τα σπίτια μοιάζουν σφηνωμένα στην πλαγιά του Βράχου και
συνθέτουν μια «νησιωτική» εικόνα που έχει καθιερωθεί μέσα από το χρόνο, την
πείρα και την εξέλιξή της.
[1]Το άρθρο αποτελεί τμήμα των αποτελεσμάτων της
εκπαιδευτικής άδειας (επιδημία) της γραφούσης στο Υπουργείο Πολιτισμού.
[2] Κείμενο εργασίας της Δ. Φραγκούλη στο πλαίσιο του
εκπαιδευτικού προγράμματος του ΥΠ.ΠΟΤ. «Κατοικία και Οικείες Ιστορίες:
Πλακιώτικες βόλτες: μια βόλτα στα Αναφιώτικα», Αθήνα, 2007.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γραφάκου Μαργαρίτα
& Μαΐστρου Ελένη, "Αρχιτεκτονικός χαρακτήρας της Πλάκας",
Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 23.6.1996, σ. 5-9.
Καυταντζόγλου, Ρ. 2001, Στη σκιά του Ιερού Βράχου. Τόπος και μνήμη στα
Αναφιώτικα. Αθήνα, Ελληνικά
Γράμματα/ΕΚΚΕ.
Λαμπίρη-Δημάκη, Ι., 2974,
Μελέτη
της Παλαιάς Πόλεως των Αθηνών, Κοινωνιολογική Ανάλυση, Υπουργείο Δημοσίων Έργων, Αθήνα.
Μαυραγάνη Μ., 1999, «Αντικείμενα του Παρελθόντος ή Υλική Μνήμη: η κατανάλωση
μιας Ετερότητας», στο Ρ. Μπενβενίστε και Θ. Παραδέλλης (επιμ.), σσ. 175-192.
«Πλάκα: η γειτονιά των
ονείρων μας», 2012, Εργασίας των μαθητών του
1ου Πειραματικού Σχολείου Πλάκας, Αθήνα, διαθέσιμη και στον διαδικτυακό τόπο: https://plakadiadromes. webnode.gr/αναφιώτικα.
Μπίρης Κ. Η., 1948, «Μια παράδοξη πολιτεία» στο Φιλολογική Πρωτοχρονιά.
1966, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η
έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996
ΥΠ.ΠΟΤ. 2007, «Κατοικία και Οικείες Ιστορίες: Πλακιώτικες
βόλτες: μια βόλτα στα Αναφιώτικα», Αθήνα.
Φιλιππίδης Δ., 1984, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα.
Φραγκούλη Δήμητρα
2002 «Νιώτικη
κοινωνία. εικόνες του χθες και του σήμερα»,εκδ. Ελληνικά
Γράμματα, Αθήνα.
2003, «Ο οικιστικός χώρος της Ίου», «Στις
μεταπολεμικές δεκαετίες της Ίου», Επτά Ημέρες
της Καθημερινής, 3.8.2003. σσ.19-25, Αθήνα.
2007, «Πλακιώτικες Ιστορίες: Μια βόλτα στα
Αναφιώτικα», στο πλαίσιο του Προγράμματος
Κατοικία και Οικίες Ιστορίες, Υπουργείο Πολιτισμού,
ΕΝΜΑ, ΔΙΝΕΠΟΚ, ΔΑΝΣΜ.
Διαδίκτυο
Αναφιώτικα, Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών:
διαθέσιμο στο διαδίκτυο: https://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=243 (23/09/2015)
Η Δήμητρα Κ. Φραγκούλη είναι Κοινωνική Ανθρωπολόγος και
συγγραφέας τριών μονογραφιών στον τομέα της Ανθρωπολογίας. Είναι κάτοχος δυο μεταπτυχιακών τίτλων στο Management και στην Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων, έχει εργαστεί σε
ερευνητικά προγράμματα ως επιστημονικό προσωπικό και έχει συμμετοχή ως
εισηγήτρια σε συνέδρια και εκπαιδευτικά σεμινάρια. Εργάζεται ως Ανθρωπολόγος
από το 2005 στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και είναι Προϊσταμένη στο
Τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού
Πολιτισμού.